Czytanie książek i artykułów Agilowych po polsku, tak jak i ich pisanie, wiąże się z poważną trudnością. Z jednej strony jestem przyzwyczajony do słownictwa angielskiego. Z drugiej nie ma wciąż ogólnie obowiązujących zwrotów około-młynowych (czytaj około-Scrumowych). Tym samym polskie sformułowania muszę sobie tłumaczyć na angielskie. Taka forma reverse-engineering, a raczej reverse-translating. Dlatego też preferuje oryginały, które systematycznie ściągam zza wielkiej wody. Nie mam natomiast tego problemu z książkami związanymi z Leanem. Tutaj słownictwo polskie jest już w miarę unormowane, a lektura nie wymaga znajomości angielskich nazw wszystkich części samochodów. Dodatkowo, ponieważ rynek zbytu jest większy, bo nie ogranicza się tylko do IT, to i wybór książek jest spory. W związku z tym zdecydowałem się zebrać w jednym miejscu to co zostało do tej pory przetłumaczone, wraz z krótkim komentarzem.
Henry Ford
Ford jest ojcem masowej produkcji. Chociaż obecnie jest ona bardzo krytykowana, między innymi przez Agile i Lean, to trzeba pamiętać, że na początku XX wieku była prawdziwą rewolucją w stosunku do chałupniczych metod stosowanych w innych warsztatach. Również Taiichi Ohno studiował jego model produkcji, a słynna książka Forda „Dziś i jutro” („Today and Tomorrow”) znajduje się podobno w bibliotece Toyoty w jej siedzibie w Japonii.
Henry Ford „Dziś i jutro”, ProdPress, 2007 (Oryginał: „Today and Tomorrow”, 1926)
Taiichi Ohno
Masowa produkcja nie była wystarczającym rozwiązaniem dla Ohno. Dlatego wprowadził on wiele innowacji, wdrażając koncepcje przepływu jednego elementu, systemów ciągnionych (pull), produkcji dokładnie na czas (Just-in-Time, JIT), eliminacji nieefektywności, systemu Kanban, oraz wiele innych elementów Systemu Produkcyjnego Toyoty (Toyota Production System, TPS). Po przejściu na emeryturę opisał swoje doświadczenia w klasyce szczupłej produkcji. Przyprawił tym zresztą kierownictwo Toyoty o spory stres. Obawiali się oni bowiem ujawnienia sekretów firmy, których Ohno w trakcie 35 lat pracy w korporacji poznał nie mało.
Taiichi Ohno „System produkcyjny Toyoty: Więcej niż produkcja na dużą skalę”, ProdPress, 2008 (Oryginał po japońsku „Toyota seisan hoshiki”, 1978; wydanie angielskie „Toyota Production System. Beyond Large-Scale Production”, 1988)
Na sieci znajdzecie też tłumaczenie wcześniejszej książki Ohno Toyota Handbook z 1973 roku. Tłumaczenie angielskie idealne nie jest, ale sama pozycja jest obowiązkową lekturą, jeżeli ciekawi cię świat szczupłej produkcji.
James Womack i Daniel Jones
Wydając w 1990 roku książkę „Maszyna, która zmieniła świat” („The Machine that Changed the World”) Womack, Jones oraz Daniel Roos ucięli trwające od dekady spekulacje na temat przyczyn sukcesu firm japońskich na rynku amerykańskim. Pokazali, że ich osiągnięcia nie wynikają z taniej siły roboczej, specyficznej kultury japońskiej, czy wreszcie zmowy wszystkich producentów i rządu Japonii (tzw. Japan, Inc.). Udowodnili, że firmy japońskie mogą równie skutecznie produkować samochody na terenie USA jak w rodzimym kraju. Nowy sposób produkcji nazwali szczupłym (Lean), aby odróżnić go od powolnego i nieefektywnego podejścia opartego na masowej produkcji.
James P. Womack, Daniel T. Jones, Daniel Roos „Maszyna, która zmieniła świat”, ProdPress, 2008 (Oryginał: „The Machine that Changed the World”, 1990)
James P. Womack, Daniel T. Jones „Lean thinking – szczupłe myślenie”, ProdPress, 2008 (Oryginał: „Lean Thinking. Banish waste and create wealth in your corporation. Second edition.”, 2003)
Uwaga: Nie widziałem polskich wersji, nie mogę więc nic napisać o tłumaczeniu. Jeżeli czytałeś te książki to czekam na Twoją opinię.
Edward Deming
Deming to guru zarządzania jakością. Od początku lat 50-tych pomagał firmom japońskim w poprawie procesów. Co ciekawe, przez rodaków został odkryty dopiero w latach 80-tych. Zajmował się między innymi statystyczną analizą procesów i myśleniem systemowym. Rozpowszechnił koło Deminga (znane również jako PDCA, PDSA albo cykl Shewharta) oraz spisał słynne 14 zasad Deminga.
W. Edwards Deming „Wyjście z kryzysu” OpExBooks, 2010? (Oryginał: „Out of the crisis”, 2000)
W. Edwards Deming „Nowa ekonomia dla przemysłu, rządu, edukacji”, OpExBooks, 2010? ( Oryginał: „The new economics for Industry, Government, Education. Second edition”, 2000)
Uwaga: Nie widziałem polskich wersji, nie mogę więc nic napisać o tłumaczeniu. Jeżeli czytałeś te książki to czekam na Twoją opinię.
Masaaki Imai
Jeden z uczniów Ohno i znanym na całym świecie specjalista od Lean i ciągłego doskonalenia. Po polsku ukazały się jego dwie książki. Odwiedzał również nasz kraj w ramach Kongresu Gemba Kaizen.
Masaaki Imai „Gemba Kaizen”, MT Biznes, 2006
Wygląda na to, że ta książka jest już niedostępna, możecie natomiast kupić:
Masaaki Imai „Kaizen jako strategia”, MT Biznes, 2022
Jeffrey K. Liker
Dr Liker spędził ponad dwadzieścia lat analizując sposób działania Toyoty. Owocem jego pracy jest kilka książek opisujących jego obserwacje. O ich wartości najlepiej świadczy fakt, że sama Toyota wykorzystuje „Drogę Toyoty” („The Toyota Way”) do nauczania swoich pracowników. Wydawnictwo MT Biznes dzielnie i dość na bieżąco tłumaczy kolejne książki, a każda jest warta przeczytania.
Jeffrey K. Liker „Droga Toyoty”, II wydanie, MT Biznes 2022 (Oryginał: „The Toyota Way”, 2004)
Pozostałe książki Likera chyba znikneły z oferty MT Biznes, a szkoda
Jeffrey K. Liker, David Meier „Toyota Talent”, MT Biznes 2008 (Oryginał: „Toyota Talent”, 2007)
Jeffrey K. Liker, Michael Hoseus „Kultura Toyoty”, MT Biznes 2009 (Oryginał: „Toyota Culture”, 2008)
Jeffrey K. Liker, David Meier „Droga Toyoty Fieldbook”, MT Biznes 2011 (Oryginał: „The Toyota Way Fieldbook”, 2006)
Jeffrey K. Liker, Timothy N. Ogden „Toyota pod ostrzałem” MT Biznes 2011 (Oryginał: „Toyota Under Fire”, 2011)
Jeffrey K. Liker, Gary L. Convis „Droga Toyoty do Lean Leadership” MT Biznes 2012 (Oryginał: „The Toyota Way to Lean Leadership”, 2011)
Eliyahu M. Goldratt
Goldratt nie jest bezpośrednio związany ze szczupłą produkcją ani systemem Toyoty. Jest jednak twórcą Teorii Ograniczeń (Theory of Constraints, TOC), która pozwala przeanalizować procesy organizacji w celu wprowadzenia systemów ciągnionych (pull), oraz eliminacji wąskich gardeł. Szczególnie polecam jego pierwszą książkę „Cel” („Goal”), która w formie powieści pokazuje jak zastosować jego techniki w produkcji. Jej kontynuacja „Cel II” („It’s Not Luck”) skupia się na kwestiach marketingu i strategii firm, dlatego nie koniecznie musi zainteresować wszystkich. Goldratt zastosował również swoją technikę do zarządzania projektami, czego wynikiem jest książka „Łańcuch krytyczny”. W tym przypadku jednak nie potrafił odrzucić założenia, że projekt musi odbywać się kaskadowo, czego wynikiem jest jedynie ulepszony waterfall.
Eliyahu M. Goldratt, Jeff Cox „Cel I: Doskonałość w produkcji” MINT Books 2007 (Oryginał: „The Goal: A Process of Ongoing Improvement”, 1992)
I inni…
Powyższa lista nie jest z pewnością kompletna, zwłaszcza że w ostatnim czasie nastąpił prawdziwy urodzaj książek o Leanie. Jeżeli więc wiesz o jakiejś lekturze godnej polecenia, napisz do mnie.
